– เทโลเมียร์ คืออะไร?
ไม่จำเป็นเสมอไป ที่ตัวเลขอายุของเราจะต้องสัมพันธ์กับอายุของร่างกาย บางคนแม้จะมีอายุมากแต่กลับดูเด็กหน้าอ่อนกว่าวัย ดูแอคทีฟตลอดเวลาไม่ต่างจากวัยรุ่น ในขณะเดียวกันบางคนอายุน้อยแต่กลับหน้าแก่เกินวัย และดูอิดโรย นั่นเพราะร่างกายของเราไม่ได้เสื่อมถอยเพราะกาลเวลาแค่อย่างเดียว
ร่างกายมนุษย์ประกอบด้วยเซลล์เล็กๆ จำนวนมากกว่า 37 ล้านล้านเซลล์ ในนิวเคลียส์ของเซลล์แต่ละเซลล์ จะมี DNA หรือ รหัสพันธุกรรม ที่ทำหน้าที่เก็บขอมูลทางพันธุกรรมของมนุษย์ รหัสพันธุกรรมประกอบขึ้นจากกรดดิออกซิริโบนิวคลิค ที่ทำหน้าที่สั่งการให้ร่างกายของเราสร้างเซลล์ต่างๆ ขึ้นมาตามแบบเฉพาะของรหัสพันธุกรรมที่แตกต่างกันในแต่ละบุคคล โมเลกุลของรหัสพันธุกรรมในเซลล์ต่างๆ จะเรียงตัวกันอยู่แบบขั้นบันไดบนโครโมโซมซึ่งมีทั้งหมด 23 คู่
เทโลเมียร์ คือ ดีเอ็นเอที่อยู่ส่วนปลายสุดของโครโมโซม ดังนั้น เราจะมีเทโลเมียร์ทั้งหมด 92 อัน ทำหน้าที่กำหนดอายุขัยของเซลล์ และแน่นอน เทโลเมียร์จึงเป็นตัวกำหนดอายุขัยของชีวิตเราด้วย เทโลเมียร์ยังเป็นกุญแจดอกสำคัญที่จะนำเราไปสู่การไขความลับของกระบวนการเสื่อมชรา ทุกๆ ครั้งที่เซลล์มีการแบ่งตัว เทโลเมียร์จะสั้นลง ระบบการทำงานในร่างกายจะเสื่อมถอยลงตามอายุที่เพิ่มขึ้น
ที่น่าสนใจคือ เทโลเมียร์ ในแต่ละคนหดสั้นเร็วช้าไม่เท่ากัน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย ตั้งแต่เราอยู่ในท้องแม่ โดยมีการพบความแตกต่างว่า เด็กที่อยู่ในท้องแม่ที่มีความสุขในตอนตั้งครรภ์ กับแม่ที่ค่อนข้างเครียดหรือสุขภาพไม่ดี เด็กสองคนนี้ก็จะมีเทโลเมียร์ไม่เท่ากัน หรือถ้าหากเด็กโตมาแล้วมีแต่ความเครียดมากๆ เทโลเมียร์ของเขาก็จะหดสั้นลงได้เร็ว นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยอื่นๆ อีกที่ทำให้เทโลเมียร์สั้นลงกว่าปกติ เช่น การอดนอน การดื่มแอลกอฮอล์ กินอาหารไม่ถูกต้องตามหลักโภชนาการ เป็นต้น
– เทโลเมียร์ทำหน้าที่อะไรในร่างกาย?
เทโลเมียร์เป็นส่วนปลายของโครโมโซมที่มีลักษณะเป็นปลอกหุ้มทรงยาวขนาดเล็กคล้ายปลายเชือกผูกรองเท้า โดยมีเอนไซม์เทโลเมอเรสเป็นตัวสร้าง และควบคุมความยาวของเทโลเมียร์ให้อยู่ในระดับสมดุล เพื่อช่วยป้องกัน DNA หรือสารพันธุกรรมบนโครโมโซมแต่ละแท่งไม่ให้หลุดลุ่ยเมื่อเกิดการแบ่งเซลล์ภายในร่างกายแต่ละครั้ง และป้องกันไม่ให้ข้อมูลรหัสพันธุกรรมถูกทำลายไปด้วย โดยเทโลเมียร์จะหดสั้นลงตามอายุที่เพิ่มมากขึ้น ทำให้ความสามารถในการปกป้องโครโมโซมลดลง นำไปสู่การเสื่อมและตายของเซลล์ตามมา
แม้ว่าเทโลเมียร์จะหดสั้นลงทุกครั้งที่เซลล์แบ่งตัว แต่ก็ทำหน้าที่ป้องกันไม่ให้เซลล์แบ่งตัวมากเกินไปจนอาจนำไปสู่ความผิดปกติของเซลล์ ซึ่งความสั้นยาวของเทโลเมียร์นั้นมีบทบาทต่อการควบคุมความตายและการเกิดโรคของมนุษย์ แต่เมื่ออายุมากขึ้น หรือปัจจัยแวดล้อมอื่นๆ เช่น มลภาวะ หรือพฤติกรรมของมนุษย์ ทำให้เทโลเมียร์มีขนาดสั้นลง หมายถึง DNA เริ่มถูกทำลาย นำไปสู่การเสื่อมชรา และเกิดโรคต่างๆ นั่นเอง
ข่าวดีคือ ยศการ คลินิก ใช้วิธีการทางการแพทย์ประยุกต์ สามารถทำให้เทโลเมียร์มีความยาวเพิ่มขึ้น ซึ่งจะทำให้อายุขัยของคนเรายาวขึ้นได้
นอกจากความสั้นยาวของเทโลเมียร์จะสามารถบอกถึงอายุขัยของแต่ละบุคคลแล้ว ยังสามารถพยากรณ์โรคที่จะเกิดได้อีกด้วย ยศการ คลินิก จึงนำนวัตกรรมการวัดเทโลเมียร์ หรือ Telomere Testing เพื่อพยากรณ์โรคต่างๆ เป็นการตรวจเพื่อป้องกันโรคที่ตรวจลึกถึงระดับเซลล์และโครโมโซม โดยเป็นการตรวจวัดความยาวของ DNA ส่วนปลายสุดของโครโมโซม ซึ่งสามารถใช้บ่งชี้อายุของเซลล์ตามชีวภาพ (Biological age) และบอกภาวะเสื่อมของเซลล์ (Degenerative status) ที่เกิดขึ้นก่อนวัยซึ่งสัมพันธ์กับการเกิดโรคในอนาคต
ความยาวของเทโลเมียร์สัมพันธ์กับสภาพแวดล้อม พฤติกรรมการใช้ชีวิต อารมณ์ความรู้สึก หรือสิ่งที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน พฤติกรรมการใช้ชีวิตบางประการอาจเป็นปัจจัยให้เทโลเมียร์ยาวขึ้นหรือสั้นลงก่อนเวลาอันควร เช่น
ดังนั้น ความยาวของเทโลเมียร์จึงบ่งบอกถึงความเสื่อมของเซลล์และเป็นตัวชี้วัดอายุร่างกายได้ คนที่มีเทโลเมียร์สั้นมากทั้งๆ ที่อายุน้อย นั่นหมายถึงว่าคนๆ นั้นแก่เร็วเกินไป และการทำงานที่ผิดปกติของเทโลเมียร์ยังมีความสัมพันธ์กับโรคบางชนิด เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจ โรคอัลไซเมอร์ โรคเบาหวาน และโรคมะเร็ง เป็นต้น
การตรวจ Telomere testing ที่ยศการ คลินิก เป็นการตรวจเพื่อป้องกันโรคที่ตรวจลึกถึงระดับเซลล์และโครโมโซม โดยเป็นการตรวจวัดความยาวของ DNA ส่วนปลายสุดของโครโมโซม ซึ่งสามารถใช้บ่งชี้อายุของเซลล์ตามชีวภาพ (Biological age) และบอกภาวะเสื่อมของเซลล์ (Degenerative status) ที่เกิดขึ้นก่อนวัยซึ่งสัมพันธ์กับการเกิดโรคในอนาคต ผลตรวจเทโลเมียร์ ที่ได้ถือเป็นตัวบ่งชี้อายุของเซลล์ทางชีวภาพ ช่วยให้เราประเมินสภาวะร่างกายได้ว่าเหมาะสมกับอายุจริงหรือไม่ ดีสมวัย ดีกว่าวัย หรือแย่เกินอายุจริง ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการส่งเสริมสุขภาพ โดยเราสามารถแปลผลที่ได้แล้วนำมาปรับเปลี่ยนการดำเนินชีวิตประจำวัน เพื่อป้องกันการเกิดโรค และชะลอความเสื่อมของเซลล์
นอกจากนี้ การตรวจวัดความยาวเทโลเมียร์ยังสามารถนำมาใช้ในการติดตามการดำเนินของโรคเรื้อรังต่างๆ รวมถึงดูผลการตอบสนองต่อการรักษาโรคในบางงานวิจัยได้อีกด้วย เป็นประโยชน์กับแพทย์ในการหาวิธีในการดูแลและป้องกันโรคเฉพาะบุคคลได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้นอีกด้วย
เมื่อพูดถึงกระบวนการเสื่อมชราของคนเรา จุดเริ่มต้นทั้งหมดเริ่มจากสิ่งที่เกิดขึ้นภายในเซลล์ของเรา โครงสร้างของแต่ละเซลล์ประกอบด้วยโครโมโซมที่ทำหน้าที่เป็นตัวพาหน่วยพันธุกรรมของเรา และตรงส่วนปลายสุดของโครโมโซมมีปลอกหุ้มที่เป็นโปรตีนเรียกว่า เทโลเมียร์
เทโลเมียร์เป็นดรรชนีบ่งชี้ภาวะชราภาพที่ดีที่สุด เปรียบเสมือนเป็นนาฬิกาแห่งชีวิต ทุกๆ ครั้งที่เซลล์มีการแบ่งตัว เทโลเมียร์จะสั้นลง การหดสั้นลงของเทโลเมียร์ ทำให้เกิดความเสื่อมสภาพของเซลล์ ระบบการทำงานภายในร่างกายจะถดถอยลงตามอายุที่มากขึ้น มีบทบาทสำคัญต่อการเกิดโรค และการเสียชีวิตก่อนกำหนด
ในอีกด้านหนึ่ง หากเทโลเมียร์ที่มีขนาดยาวสามารถบ่งบอกว่าสภาวะร่างกายของเราอยู่ในเกณฑ์ดี ชะลอวัย ดูอ่อนเยาว์ และจะมีอายุที่ยืนยาวได้ ปัจจัยสำคัญคือ การมีเทโลเมียร์ที่แข็งแรง ซึ่งปัจจัยเกี่ยวกับวิถีชีวิตนั้นมีบทบาทสำคัญต่อความยาวของเทโลเมียร์ เช่น การลดความเครียด การนอนพักผ่อนให้เพียงพอ และการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ซึ่งเป็นผลดีอย่างแท้จริงต่อสุขภาพของเราโดยลงลึกไปถึงระดับเซลล์เลยทีเดียว
เมื่ออายุมากขึ้นเทโลเมียร์จะสั้นลงตามกลไกการแบ่งเซลล์ปกติของร่างกาย เรียกได้ว่าเป็นการหดสั้นลงที่เป็นไปตามธรรมชาติ เป็นปัจจัยที่เราไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ ทว่ายังมีอีกหลายปัจจัยที่เราสามารถหลีกเลี่ยงได้ ปัจจัยเหล่านี้นับเป็นตัวการสำคัญที่ทำให้เทโลเมียร์หดสั้นลงเร็วกว่าปกติ ความเสื่อมจึงมาเยือนเราเร็วกว่าที่ควรจะเป็น ซึ่งอาจแสดงออกมาในรูปแบบของการเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรังต่างๆ ทั้งที่อายุยังไม่มาก หรือการมีรูปร่างหน้าตาและผิวพรรณที่ดูแก่กว่าวัย เป็นต้น ปัจจัยดังกล่าว ได้แก่
02 253 8901
นัดหมาย
